Alimlər iqlim məlumatlarını və istixana qazları emissiyalarının tarixi dinamikasını təhlil edərək belə nəticəyə gəliblər ki, 19-cu əsrin sonlarında insan fəaliyyətinin yaratdığı ilk iqlim siqnalları artıq görünə bilər.
…Əgər biz atmosferdəki dəyişiklikləri indiki kimi izləsəydik, iqlim dəyişikliyinin əlamətlərini çox əvvəllər görərdik.
SİA-nın məlumatına görə, bunu tədqiqatın müəlliflərindən biri vurğulayır:
İnsanın iqlimə təsirinin başlanğıcını dəqiqləşdirmək alimlərə dəymiş ziyanın miqyasını və dərinliyini daha yaxşı anlamağa kömək edir. O, həmçinin iqlim modelləşdirməsinə və strateji planlaşdırmaya yanaşmaları dəyişə bilər – xüsusən də dəniz səviyyəsinin yüksəlməsinin sürətlənməsi və daha tez-tez baş verən ekstremal hava hadisələri fonunda…
Problem təkcə keçmişdə deyil…
Son onilliklərdə iqlim dəyişikliyi ilə mübarizə aparmaq üçün səylər göstərilsə də – bərpa olunan enerjiyə keçiddən tutmuş günəş çətiri layihələrinin inkişafı (günəş işığının bir hissəsini əks etdirən texnologiya) – vəziyyət həyəcan verici olaraq qalır. Bəzi elm adamları uçurumun artıq keçdiyinə inanır, bəziləri isə hələ də bunun qarşısını almaq olar,..düşünürlər.
Ancaq bir şey aydındır: gələcəyi dəyişdirmək üçün səhv etməyə haradan başladığımızı dəqiq başa düşməliyik.
Alimlər bizə xatırladırlar ki, texnoloji tərəqqi və iqlim təsirləri bir əsrdən çoxdur ki, əl-ələ verib.
Amma bu həm də ümid verir: əgər keçmişin səhvləri sənayeləşmənin yüksəlişi ilə bağlı idisə, o zaman həll yolları bəlkə də eyni istiqamətdədir – innovasiya, şüurlu istehlak və davamlı inkişaf…
Əli Babayev
