…SSRİ-ni tərənnüm etmək və demokratik islahatları tənqid etmək şəklində Rusiya təbliğatı əhəmiyyətli effekt əldə edə bilmədi. Mixail Qorbaçovun islahatlarından əvvəl sovet dövrünə qayıtmaq istəyən rusların nisbəti müasir Rusiya tarixində ən aşağı səviyyəyə çatıb.
SİA-nın rus saytlarından əldə etdiyi məlumata görə, bunu Ümumrusiya İctimai Rəyin Öyrənilməsi Mərkəzinin 2025-ci ilin martında keçirdiyi sorğunun nəticələri sübut edir.
…Belə ki, rusların yalnız 37 faizi ölkədə hər şeyin 1985-ci ildə yenidənqurmadan əvvəl olduğu kimi qalsa, daha yaxşı olardı fikri ilə razılaşır.
Bu, 2021-ci illə müqayisədə 10 faiz, 2000-ci ildən 17, 1995-ci ildən isə 21 bənd aşağıdır.
Respondentlərin 48 faizi isə Sovet rejiminin geri qayıtmaması ilə razılaşmır. Belə sorğular keçirildikdən sonra ilk dəfə olaraq son sovet dövrünün köklü dəyişikliklər olmadan qorunub saxlanmasının tərəfdarı olanların sayı islahatlar tərəfdarlarının sayından aşağı düşüb.
Eyni zamanda, rusların əksəriyyəti, yəni 61 faizi hesab edir ki, söz azadlığının tətbiqi və cəmiyyətin demokratikləşməsi ilə müşayiət olunan yenidənqurma müsbətdən daha çox mənfilik gətirdi.
Bununla belə, demək olar ki, eyni sayda – 62 faiz – bu islahatlara ehtiyac olduğunu etiraf edir, baxmayaraq ki, onlar “kifayət qədər ağıllı deyil” və “sadəcə” aparılsa da – respondentlərin 49 faizi belə cavab verib.
Maraqlıdır ki, yenidənqurmadan özlərinin və ailələrinin faydalandığına inananların sayı artır. Bu rəqəm 2010-cu ildə 24 faiz, 2000-ci ildə 17 faiz və 1999-cu ildə cəmi 12 faiz ilə müqayisədə indi 31 faiz təşkil edir.
Mütəxəssislər hesab edirlər ki, əvvəllər “yenidənqurma dövrü” ilə bağlı qiymətləndirmələrdə üstünlük təşkil edən “sabitlik” və adi həyat tərzi nostaljisi tədricən sosial dəyişikliyə ehtiyacın dərk edilməsinə çevrilir.
Guya ruslar başa düşməyə başlayıblar ki, dəyişiklik onların yaşamaq istədikləri cəmiyyəti qurmaq imkanı və yeniləşməyə aparan yeganə yoldur.
1985-ci ildə SSRİ-nin sonuncu baş katibi Mixail Qorbaçovun elan etdiyi “Perestroyka” planlı iqtisadiyyatın tədricən sıradan çıxarılmasını nəzərdə tuturdu.
Müəssisələr daha çox muxtariyyət qazandı, kooperativlər yarandı, xarici siyasət kursunu dəyişərək onilliklər ərzində davam edən soyuq müharibəyə son qoydu.
Əli Babayev
