Körpələr üçün əmzik seçimi valideynlər üçün olduqca vacib məsələdir. Bu kiçik, lakin təsirli məhsullar körpələrin sakitləşməsinə kömək edə bilər, bəzən isə onların yuxuya getməsini də asanlaşdırır.
Hazırda bazarda müxtəlif əmzik növləri mövcuddur və düzgün seçim etmək valideynlər üçün çətinlik yaradır. Əmzik alarkən nəzərə alınmalı əsas amillər onun hazırlanma materialı, forması, ölçüsü və körpənin yaşına uyğunluğudur.
Əmziklər adətən silikon və ya lateks materiallardan hazırlanır. Hər iki materialın həm üstünlükləri, həm də çatışmazlıqları var. Bəzi əmziklər isə xüsusi formada hazırlanaraq körpənin diş quruluşuna və damaq inkişafına uyğun dizayn edilir.
Düzgün əmzik seçimi körpənin rahatlığı və sağlamlığı baxımından son dərəcə önəmlidir. Bu səbəbdən mütəxəssislər valideynlərə əmzik seçimi zamanı diqqətli araşdırma aparmağı və mütəxəssis məsləhətlərinə əsaslanmağı tövsiyə edirlər.
Əmzik seçərkən hansı material üstünlük təşkil etməlidir?
SİA mövzuilə bağlı araşdırma aparıb.
Əmzik seçərkən material seçimi körpənin sağlamlığı və təhlükəsizliyi baxımından mühüm rol oynayır. Əmziklər əsasən iki növ materialdan hazırlanır: silikon və lateks. Hər iki materialın özünəməxsus üstünlükləri və çatışmazlıqları var.
1. Silikon əmziklər:
• Davamlılıq: Silikon istiliyə davamlı və uzunömürlüdür.
• Hipoallergen: Allergiya yaratma riski az olduğundan həssas dərili körpələr üçün uyğundur.
• Qoxusuz və dadsız: Silikon əmziklər qoxusuz və dadsızdır, bu da bəzi körpələr üçün daha rahat qəbul edilməsinə səbəb ola bilər.
• Asan təmizlənir: Mikrob yığmır və asanlıqla sterilizasiya edilə bilər.
• Daha sərt quruluş: Silikon, lateksə nisbətən daha sərt olur. Bu isə bəzi körpələrin narahatlıq hiss etməsinə səbəb ola bilər.
2. Lateks əmziklər:
• Təbii material: Lateks təbii kauçukdan hazırlanır və daha yumşaq toxunuş hissi verir.
• Elastiklik: Lateks silikonla müqayisədə daha elastikdir, bu da bəzi körpələrin onu daha asan qəbul etməsinə şərait yarada bilər.
• Aşınma ehtimalı: Lateks material zamanla aşına bilər və daha tez-tez dəyişdirilməsinə ehtiyac yarana bilər.
• Alergiya riski: Lateksə qarşı həssaslığı olan körpələr üçün uyğun deyil.
• Qoxu və dad: Lateksin təbii qoxusu və dadı ola bilər, bu da bəzi körpələrin narahatlıq hiss etməsinə səbəb ola bilər.
Əmzik seçərkən körpənin fərdi ehtiyacları nəzərə alınmalıdır
Əmzik seçərkən körpənin fərdi ehtiyacları və üstünlükləri mütləq nəzərə alınmalıdır. Əgər körpədə hər hansı bir allergiya və ya müəyyən materiallara qarşı həssaslıq varsa, bu, seçim zamanı xüsusi diqqət tələb edir.
Əmziklərin fərqli formaları nəyi ifadə edir?
Əmziklərin müxtəlif formaları körpənin ağız və diş quruluşuna uyğunluq yaratmaq, rahatlıq təmin etmək və diş inkişafını dəstəkləmək məqsədilə hazırlanır.
Budur ən çox rast gəlinən əmzik formaları və onların mənaları:
1. Ortodontik əmziklər:
Ortodontik əmziklər körpənin ağız quruluşuna uyğun şəkildə hazırlanır. Bu əmziklərin yuxarı hissəsi düz, alt hissəsi isə qabarıqdır. Məqsəd damaq quruluşunu dəstəkləmək və təbii əmizdirmə hərəkətini təqlid etməkdir. Bu forma dişlərin və çənənin düzgün yerləşməsinə kömək edə bilər və uzun müddətli istifadə zamanı yarana biləcək mənfi təsirləri azalda bilər.
2. Dairəvi uclu (Cherry) əmziklər:
Bu əmziklər klassik dizayna malikdir və ucları tamamilə dairəvidir. Xüsusilə yenidoğulmuşlar və kiçik körpələr üçün uyğun hesab olunur. Rahatlıq təmin etmək məqsədilə hazırlanıb, lakin ortodontik əmziklər qədər diş və çənə inkişafını dəstəkləyə bilməz.
3. Anatomik əmziklər:
Anatomik əmziklər körpənin ağız quruluşuna uyğun dizayn olunub. Ortodontik əmziklərə bənzərdir, lakin hər iki tərəfi yüngül əyri formadadır və bu, damaq quruluşuna daha təbii uyğunluq yaradır. Anatomik forma diş və damaq inkişafına zərər vurma riskini minimuma endirməyə kömək edir.
4. Düz uclu (silindrik) əmziklər:
Bu əmziklər həm yuxarı, həm də aşağı hissəsi düz olan silindrik formadadır. Bəzi körpələr üçün bu forma daha rahat ola bilər, lakin ortodontik əmziklər qədər çənə və diş inkişafına faydalı təsir göstərməyə bilər.
Hər körpənin ağız quruluşu və əmmə vərdişi fərqli olduğundan, hansı əmzik formasının daha uyğun olduğunu müəyyən etmək üçün sınaq-səhv üsulundan istifadə oluna bilər. Körpənizin rahatlığını və sağlamlığını nəzərə alaraq ən uyğun əmzik tipini seçmək olduqca vacibdir.
Əgər əmzik istifadəsi ilə bağlı hər hansı narahatlığınız varsa və ya körpənizin ağız və diş inkişafı ilə əlaqədar suallarınız mövcuddursa, uşaq həkiminə və ya uşaq stomatoloquna (pedodontist) müraciət etməyiniz tövsiyə olunur.
Əmzik istifadəsi körpənin diş inkişafına təsir edirmi?
Əmzik istifadəsinin körpələrin diş inkişafına təsiri onun istifadə müddəti və tezliyi kimi faktorlardan asılıdır. Bu mövzuda diqqət edilməli olan bəzi əsas məqamlar bunlardır:
1. Qısa müddətli və məhdud istifadə:
Əmziyin qısa müddət ərzində və məhdud şəkildə istifadəsi adətən körpənin diş inkişafına ciddi bir zərər vermir. İlk bir neçə il ərzində, xüsusilə yuxu zamanı və sakitləşmək məqsədilə istifadəsi ümumiyyətlə qəbul edilir.
2. Uzun müddətli istifadə:
Əmziyin uzun müddət və intensiv şəkildə istifadəsi dişlərin və çənənin düzülüşündə problemlərə səbəb ola bilər. Xüsusilə 2 yaşdan sonra davam edən intensiv əmzik istifadəsi ön dişlərin düzgün bağlanmaması (açıq dişləmə) və ya dişlərin düzülüşündə pozulmalar (çarpaz dişləmə) kimi problemlərə yol aça bilər.
3. Ortodontik əmziklər:
Ortodontik əmziklər diş və damaq quruluşuna zərər vermə riskini azaltmaq üçün xüsusi şəkildə hazırlanır. Bu tip əmziklər təbii diş inkişafını dəstəkləmək və diş düzülüşündə yarana biləcək problemlərin qarşısını almaq məqsədilə formalaşdırılıb.
4. Əmzik istifadəsini azaltmaq:
Körpəniz 2 yaşa yaxınlaşdıqca əmzik istifadəsini mərhələli şəkildə azaltmaq tövsiyə olunur. Bu addım uzunmüddətli istifadənin diş və çənə inkişafına mənfi təsirlərinin qarşısını almağa kömək edə bilər.
5. Müntəzəm diş həkimi yoxlanışları:
Körpənin diş inkişafını izləmək və mümkün problemləri vaxtında aşkar etmək üçün müntəzəm olaraq uşaq stomatoloquna (pedodontist) müraciət olunması vacibdir.
Ümumilikdə, əmzik istifadəsi körpənin rahatlamasına və yuxuya getməsinə kömək edə bilər, lakin uzun müddətli və nizamsız istifadə diş inkişafına mənfi təsir göstərə bilər. Buna görə də, əmzik istifadəsini balanslı və diqqətlə idarə etmək, uşağınızın diş inkişafını isə müntəzəm olaraq izləmək vacibdir.
Əmzik nə qədər müddətdə dəyişdirilməlidir?
Əmziklərin müntəzəm olaraq dəyişdirilməsi vacibdir. Çünki əmziyin aşınması, köhnəlməsi və gigiyenik problemlər onun istifadəsinin təhlükəsizliyinə mənfi təsir göstərə bilər. Əmziklərin nə qədər müddətdə dəyişdirilməsi ilə bağlı ümumi tövsiyələr aşağıdakılardır:
1. Hər iki-dörd ayda bir dəyişdirilməlidir
Əmziklərin hər iki-dörd ayda bir dəyişdirilməsi tövsiyə olunur. Bu müddət ərzində əmzikdə deformasiya, çatlama və ya aşınma əlamətləri yarana bilər. Belə dəyişikliklər əmziyin həm təhlükəsizliyini, həm də funksionallığını azalda bilər.
2. Zədə aşkarlandıqda dərhal dəyişdirilməlidir
Əgər əmzikdə hər hansı bir zədə, çat və ya köhnəlmə əlaməti müşahidə olunarsa, onu dərhal dəyişdirmək vacibdir. Zədələnmiş əmziklər körpə üçün təhlükə yarada və dişləmə, boğulma riskini artıra bilər.
3. Gigiyenik səbəblərlə
Əmziklər gigiyenik şəkildə saxlanmalı və təmizlənməlidir. Hər istifadədən sonra isti su və sabunla yuyulmalı, müntəzəm olaraq sterilizə edilməlidir. Əgər əmzik gigiyenik olmayan şəraitdə qalıbsa və ya kifayət qədər təmiz deyilsə, dərhal dəyişdirilməsi tövsiyə olunur.
4. Körpələrin diş inkişafına təsiri
Əmziklərin davamlı istifadəsi körpələrin diş və çənə inkişafına mənfi təsir göstərə bilər. Buna görə də, körpəniz böyüdükcə və dişləri çıxmağa başladıqca, əmzik istifadəsini tədricən azaltmaq və münasib zamanda tamamilə dayandırmaq vacibdir.
Əmziklərin mütəmadi dəyişdirilməsi və sterilizə olunması vacibdir
Əmziklərin mütəmadi olaraq dəyişdirilməsi körpənin sağlamlığı və təhlükəsizliyi üçün vacib amillərdən biridir. Əgər əmzikdə hər hansı bir problem və ya zədələnmə əlaməti müşahidə olunarsa, dərhal dəyişdirilməsi tövsiyə olunur. Eyni zamanda, əmzik istifadəsinin diş və çənə inkişafına təsirləri də nəzərə alınmalıdır.
Əmziklərin sterilizə olunması üçün ən yaxşı üsullar hansılardır?
Əmzikləri mikroblardan qorumaq və körpənin sağlamlığını təmin etmək üçün onların müntəzəm şəkildə sterilizə olunması son dərəcə vacibdir. Bunun üçün istifadə oluna biləcək effektiv üsullar aşağıdakılardır:
1. Qaynatma üsulu
Ən çox istifadə edilən sterilizasiya üsullarından biri əmziyi qaynatmaqdır. Bir qazanda su qaynadılır və əmzik suya qoyularaq təxminən 5–10 dəqiqə qaynadılır. Bu proses mikrobları öldürmək üçün kifayətdir.
2. Buxarlı sterilizator
Buxarlı sterilizatorlar əmzikləri tez və effektiv şəkildə sterilizə etmək üçün rahat vasitədir. Cihaza su əlavə edilir, əmziklər yerləşdirilir və cihaz işə salınır. Təxminən 5–10 dəqiqə ərzində əmziklər tam steril hala gətirilir.
3. Sterilizasiya tabletləri və ya məhlulları
Xüsusi sterilizasiya tabletləri və ya məhlulları su ilə qarışdırıldıqdan sonra əmzik bu məhlulun içində müəyyən vaxt saxlanılır. Daha sonra əmzik yuyularaq istifadəyə hazır vəziyyətə gətirilir.
4. Mikrodalğalı sterilizatorlar
Bu sterilizatorlar əmzikləri mikrodalğalı sobada tez sterilizə etməyə imkan verir. Su əlavə edilərək əmziklər yerləşdirilir və cihaz mikrodalğaya qoyularaq müəyyən müddət çalışdırılır.
5. UV sterilizator cihazları
UV (ultrabənövşəyi) işıqla çalışan bu cihazlar əmzikləri və digər körpə məhsullarını mikroblardan təmizləmək üçün istifadə olunur. Əmzik cihazın içinə yerləşdirilir, müəyyən müddət UV işığı ilə işıqlandırılır və beləliklə tam sterilizə edilir.
Əmziklərin sterilizasiyasında ən uyğun üsul hansıdır?
Əmzikləri sterilizə etmək üçün bir çox üsul mövcuddur və bu üsullar arasında ən uyğun olanı, valideynin gündəlik şəraitinə və imkanlarına ən uyğun və rahat üsuldur. Hansı sterilizasiya metodundan istifadə olunursa olunsun, mütləq şəkildə istehsalçının təlimatları diqqətlə oxunmalı və əmziklər düzgün şəkildə sterilizə edilməlidir.
Tez-tez verilən suallar
Əmzik seçərkən hansı materiala üstünlük verilməlidir: silikonmu, yoxsa lateksmi?
Silikon əmziklər qoxusuz olur və allergiya riski azdır. Lateks əmziklər isə daha yumşaq və elastikdir, lakin allergiya ehtimalı daha yüksəkdir. Körpənizin allergiyası və rahatlığına görə seçim etmək lazımdır.
Əmziklərin fərqli formaları nə deməkdir?
Əmziklərin formaları körpənin ağız quruluşuna və əmmə vərdişlərinə uyğun olaraq hazırlanır. Ortodontik əmziklər dişlərin düzgün inkişafına kömək etmək üçün xüsusi formadadır.
Körpə əmziyi tez-tez yerə salır, nə edə bilərik?
Əmziyi körpənin paltarına bərkitmək üçün xüsusi əmzik lentlərindən istifadə edə bilərsiniz. Bu, həm əmziyin düşməsinin qarşısını alar, həm də onu təmiz saxlayar.
Əmzik istifadə etmək körpənin diş inkişafına təsir edərmi?
Uzun müddət və nizamsız əmzik istifadəsi, xüsusilə 2 yaşdan sonra, dişlərdə və damaqda problemlərə səbəb ola bilər. Ortodontik əmziklər bu riski azaldır, amma yenə də diş həkiminə mütəmadi müraciət tövsiyə olunur.
Əmzik nə qədər müddətdə dəyişdirilməlidir?
Əmziklərdə aşınma və zədələnmə əlamətləri görünən kimi dəyişdirilməlidir. Adətən 2-4 ayda bir dəyişdirilməsi məsləhətdir, amma hər hansı zədə olarsa dərhal dəyişmək lazımdır.
Əmziyi steril etmək üçün ən yaxşı üsul hansıdır?
Əmziyi qaynadaraq və ya buxarlı sterilizatorla təmizləyə bilərsiniz. Körpənizin sağlamlığı üçün istifadə etdiyiniz metodun düzgün olduğuna əmin olmaq üçün istehsalçının təlimatlarına əməl edin.
Körpəm əmzik qəbul etmir, nə etməliyəm?
Bəzi körpələr əmzik istəmir. Belə hallarda zorlamamaq və körpəni sakitləşdirmək üçün başqa üsullardan istifadə etmək daha yaxşıdır.
Əmzik istifadəsi danışığın gecikməsinə səbəb ola bilərmi?
Bəli, əmzikdən davamlı istifadə bəzi hallarda danışığın inkişafını gecikdirə bilər. Körpənin danışma bacarıqlarını inkişaf etdirməsi üçün müəyyən vaxtlarda əmziksiz qalması vacibdir.
Ayşən Vəli
