…Rusiyada iqtisadi vəziyyət daxili və xarici amillərə cavab olaraq dəyişməkdə davam edir.
SİA-nın məlumatına görə, rusiyalı eksperti Yakov Yakuboviç federal büdcəyə dəyişikliklərlə bağlı qanun layihəsinə izahat yazısının təhlilini bölüşüb.
Qeyd edilməlidir ki, bu dəyişikliklər ölkənin sosial-iqtisadi vəziyyətinin əsas aspektlərinə təsir edir və diqqətlə nəzərdən keçirilməsini tələb edir.
Beləliklə, ekspert büdcədəki əsas dəyişikliklərdən danışıb: …Neft və qaz gəlirlərinin azalması nəticəsində büdcə gəlirləri 1,79 trilyon rubl (40,3 trilyondan 38,5 trilyon rubla) azalıb. Xərclər isə 829 milyard rubl (41,5 trilyondan 42,3 trilyon rubla) artıb. büdcə kəsiri 1,17 trilyondan 3,79 trilyon rubla (ÜDM-in 0,5 faizindən 1,7 faizinə) artıb.
Proqnozlaşdırılan ÜDM artımı 2,5 faiz səviyyəsində qalır, lakin istehlak tələbi yavaşlayır:
– Pərakəndə ticarətin artım tempi: 7,6-dan 6,6 faizə qədər azalma.
– Əhaliyə pullu xidmətlərin artım tempi: 6,4-dan 3,4 faizə qədər azalma.
Qiymət artımı ilə bağlı proqnozlaşdırılan inflyasiya 4,5-dən 7,6 faizə qaldırılıb.
Sanksiya təzyiqi nəticəsində neftin qiyməti 69,7 dollardan 56 dollar/barelə, rublun məzənnəsi 1 dollar üçün 96,5-dən 94,3 rubla düşüb.
Neft və qaz gəlirlərinin azalması:
Onlar 2,62 trilyon rubl azalıb. Qeyri-neft və qaz gəlirləri ƏDV, aksiz və fiziki şəxslərin gəlir vergisinin artması hesabına 829 milyard rubl artır.
Xərclərin 829 milyard rubl əsas artımı pensiya və təqaüdlərin indeksləşdirilməsinə, ipotekanın dəstəklənməsinə, aqrar-sənaye kompleksinin və milli layihələrin dəstəklənməsinə yönəlib.
Büdcə düzəlişi neftin qiymətinin düşməsi və sanksiyaların təzyiqi kimi pisləşən xarici şərtlərə uyğunlaşma ehtiyacını əks etdirir.
…Bu dəyişikliklər proqnozlaşdırıla bilən idi, lakin büdcənin planlaşdırılması prosesi uzun müddətdir və onun formalaşma mərhələsində bəzi amillər nəzərə alınmamışdır, – deyə ekspert izah edib.
Sosial xərclərdə prioritetlərin saxlanılması vacib olaraq qalır, lakin inflyasiyanın artması əhali üçün əlavə dəstək tədbirlərini tələb edir.
Yakuboviçin sözlərinə görə, əsas risklər arasında neftin qiymətinin daha da aşağı düşməsi, istehlak tələbinin azalması və 36,5 trilyon rubla qədər artan dövlət borcunun artması daxildir.
Beləliklə, büdcəyə edilən dəyişikliklər qlobal çağırışları və xərclərin prioritetlərinə yenidən baxılması zərurətini əks etdirir.
İqtisadiyyatda baş verən dəyişikliklərin monitorinqini davam etdirmək və büdcə strategiyalarını yeni reallıqları və cəmiyyətin ehtiyaclarını nəzərə almaq üçün uyğunlaşdırmaq vacibdir. Müvafiq addımlar nə qədər tez atılarsa, yaranan iqtisadi risklərin öhdəsindən bir o qədər səmərəli gəlmək mümkün olacaq.
Əli Babayev
