…Deməli, SİA-nın Sizə təqdim etdiyi bu yazdakı əsas fikirlər ukraynalı hərbiçi, Araşdırma Mərkəzinin müdir müavini Mixail Samusa məxsusdur. Düşünürəm ki, onun fikirləri Sizin üçün də maraq kəsb edər…
…Bu yaxınlarda Amerika mediasında (“gizli” qeyd olunan Pentaqonun daxili sənədinə istinadla) məqalə dərc olundu və qeyd edildi ki, ABŞ üçün yeganə strateji təhlükə Çindir və Amerika qüvvələrinin ehtimal olunan istifadəsinin əsas ssenarisi Çinin Tayvanı ələ keçirməsinin qarşısını almaq və ABŞ ərazisini qorumaqdır.
Lakin, ilk növbədə, xatırlamaq lazımdır ki, Amerika mediası indi şüura kütləvi təsir göstərən idrak silahıdır.
Gizli sənəd deyilən bir sənədin mediaya necə çıxması çətin ki, heç kəsi maraqlandırmır və bu sənədi mətbuata verənlər, onu ictimailəşdirənlər üçün heç bir araşdırma, axtarış aparılmır. Qəribədir, elə deyilmi? Niyə bu sensasiyalı görünür? Çünki orada “gizli sənəd” sərəncamı var.
Amma əslində bu, heç də gizli sənəd deyil, məqsədyönlü informasiya və psixoloji əməliyyatdır – Donald Tramp administrasiyasının zavodudur. Həm Ukrayna, həm də beynəlxalq mətbuatın buna reaksiyası məni təəccübləndirir. İkincisi, açıqlanan hər şey tamamilə gizli deyil.
Çinin ABŞ üçün əsas problem olması xəbər deyil. Və bu, ən azı iki ildir ki, müzakirə olunur. Tramp prezidentliyə namizədliyini irəli sürməyə başladığı gündən bu, onun seçki kampaniyası sənədlərinə yazılıb və seçkiqabağı görüşlərində bu barədə danışıb. Yəni, indi “gizli sənəd”ə istinadla açıqlanan bütün tezislər artıq Trampın özü tərəfindən dəfələrlə səsləndirilib.
Burada məni təəccübləndirən və həmişə deyilənlərdən bir az fərqli olan yeganə şey Tayvandır.
İndiyədək Tramp administrasiyası Tayvana qarşı ABŞ-ın onu qoruyacağı qədər sərt danışmamışdı.
Əksinə, Tramp Tayvanın mikroçip istehsalına görə az qala ABŞ-a rəqib olması ilə bağlı ziddiyyətli açıqlamalar verib… Bu mənada bəlkə də ABŞ bu sızıntı ilə Çinə eyham vurmağa çalışır ki, Çin Tayvanı ələ keçirmək üçün asan əməliyyata bel bağlamamalıdır, çünki ABŞ onu müdafiə edəcək.
Ümumiyyətlə, Tramp administrasiyasının hazırkı standart siyasəti ondan ibarətdir ki, ABŞ-a qarşı bütün təhdidlər müttəfiqlər və tərəfdaşlar arasında bölüşdürülməlidir.
Avropa özünü müdafiə etməlidir – Tramp bu barədə prezidentliyinin ilk günündən, ilk dövründən danışır. Ona görə də ABŞ-ın Asiya-Sakit okean regionu ilə məşğul olmağa üstünlük verdiyi halda, Avropanın Rusiya ilə məşğul olmasını istəməsi xəbər deyil.
Lakin Çin Birləşmiş Ştatlarla döyüşmək niyyətində deyil və heç vaxt da döyüşməyib.
Nə üçün?
Bəli, Çin həmişə ABŞ-ı özünün əsas rəqibi hesab edib. Amma indi Trampın etdiklərini bəyənir. Pekin ABŞ-ın müttəfiqləri ilə çəkişməsini, Ukraynadakı rolunu itirməsini diqqətlə izləyir… ABŞ-la Avropa arasında mübahisələr olanda, ABŞ Ukraynadan çəkiləndə bu, Çin üçün imkanlar açır.
Çinin strategiyası ABŞ-ı mümkün qədər zəiflətməkdir.
İndi ÇXR-in xüsusi bir şey etməyə ehtiyacı yoxdur; onsuz da hər şey yaxşı gedir. ABŞ həqiqətən də Qərb dünyasının lideri rolunu itirir: onlar praqmatik və iqtisadi yönümlü olmağa çalışırlar, amma nəticədə Avropada və digər bazarlarda Amerika boşluqlarını zəbt edəcək Çinə təslim olurlar (bu, əvvəllər, məsələn, Latın Amerikası və ya Afrikada edilib, lakin ABŞ-ın təsiri ilə Avropa bir növ “qadağan olunmuş meyvə” idi). Yəni, ÇXR üçün bu, hadisələrin arzu olunan inkişafı və iş üçün maraqlı bir istiqamətdir.
Avropaya gəlincə, Tramp administrasiyasının xaotik fəaliyyəti yalnız Avropanın təhlükəsizlik və müdafiə sisteminin formalaşmasına kömək edir.
Fransa prezidenti Emmanuel Makron bəyan edib ki, bu həftə Böyük Britaniya və Fransa Baş Qərargahlarının nümayəndələri Ukraynaya gəlməli və ukraynalı tərəfdaşları ilə “həlledici qüvvələr koalisiyası” çərçivəsində çəkindirici qüvvələrin yerləşdiriləcəyi yerləri müəyyənləşdirməlidirlər. Amerika mətbuatında dərc olunan nəşrlər avropalıların maliyyələşdirməni artırmaq üçün tədbirlər həyata keçirməsinə mane olmur – onlar Avropa ölkələri üçün büdcə kəsiri ilə bağlı məhdudiyyətləri aradan qaldırıblar və indi avro çap edə eləcə də müdafiə sənayesinə investisiya qoya bilərlər.
…Amma bu investisiyaların boşa getməməsi üçün biz öz birgə Avropa Silahlı Qüvvələrimizi yaratmalıyıq.
Əli Babayev
